پروژه های نیمه تمام مسکن مهر درگیر مشکلات مدیریتی است

اقتصادپرس:

رهبر معظم انقلاب بارها و بارها نسبت به اجرای تعهدات دولت گذشته در دولت فعلی به ویژه در خصوص اتمام پروژه های مسکن مهر تذکر داده اند اما شاهدیم که باز هم  بسیاری از پروژه های مسکن مهر به کندی پیش می رود و در برخی از مناطق یا تعطیل شده و یا به دلیل عدم اتصال انشعابات، تحویل داده نشده است.

این در حالیست که دولت حتی برخی از مصوبات دولت قبل را هم باطل کرده است. به طوری که با وجود بخشنامه دولت قبل مبنی بر افزایش بازپرداخت اقساط تسهیلات از ۱۵ سال به ۲۰ سال براساس جدیدترین اخبار این مدت با کاهش یک ساله به ۱۴ سال رسیده است. درحالیکه اکثر دارندگان مسکن مهر از اقشار ضعیف جامعه بوده و توان پرداخت اقساط بالا را ندارند.

بهانه دولت برای عقب نگه داشتن پروژه های مسکن مهر مشکل زا بودن آن عنوان می شود و از طرح های جایگزینی همچون «مسکن اجتماعی» برای آن سخن می گوید، درحالی که آن نیز تا به امروز به هیچ نقطه قطعی نرسیده است. اما دغدغه رهبری در خصوص این پروژه ها همچنان باقی است.

اما دولت یازدهم مردم را به امیدهای پس از برقراری برجام دلبسته کرد و وقت فراوانی از کابینه را به مذاکرات هسته ای اختصاص داد که نه تنها تقریبا هیچ دستاوردی نداشت، بلکه هنوز پروژه های مسکن مهر که یکی از نیازهای اساسی اقشار ضعیف جامعه به شمار می رود، به اتمام نرسیده است و تنها وعده های پوشالی به متقاضیان داده می شود.

در همین خصوص با «مقداد همتی»، مشاور وزیر سابق مسکن و شهرسازی و از کارشناسان برجسته حوزه مسکن به گفتگو نشسته ایم. این مصاحبه را پیش رو دارید.

*علیرغم اینکه مقام معظم رهبری بارها نسبت اجرای تعهدات دولت قبلی در دولت فعلی تأکید فرموده اند ولی بعضی پروژه ها مثل پروژه مسکن مهر همچنان ناتمام است؛ فکر می کنید برای  پروژه هایی مثل مسکن مهر چه مقدار زمان وهزینه مالی نیاز است که دولت یازدهم پس از سه سال که هنوز نتوانسته گام مؤثری در این زمینه بردارد، آن را به سر انجام برساند؟

ببینید ما در بخشهای مختلف پروژه های مسکن مهر  از نظر مالی و یا متقاضی مشکلی نداریم و بنده احساسم این است که چون دولت نهم و دهم یک میلیون واحد مسکونی با پیشرفت فیزیکی هفتاد درصد تحویل دولت یازدهم داده است، تنها مشکل موجود مشکل مدیریتی است.

اگر می­بینید در حال حاضر شصت تا هفتاد هزار واحد مسکونی  در شهرهایی مثل پردیس نیمه تعطیل یا نیمه فعال یا تقریبا تعطیل است به عنوان گل سر سبد پروژه های مسکن مهر که ارزش افزوده خوبی هم برای مردم دارد؛ مشکلش منابع مالی و پول نیست چرا که اکنون کلی از پول های متقاضیان و قسمت اعظمی از تسهیلات بانکی پروژه مسکن مهر در حساب پیمانکاران پروژه ها است که اجازه برداشت ندارند.

بحث مسکن مهر تنها مشکل مدیریتی است. مدیریت کلان وزارت مسکن و شهر سازی چون اعتقادی به مسکن مهر ندارد و یک سری بحث های سیاسی و مخالفت با دولت گذشته را هم در سر دارند لذا اهتمام لازم در تمام کردن پروژه های مسکن مهر را ندارند؛ یعنی اگر مشکل مدیریتی مسکن مهر حل شود قسمت اعظم مشکلات  پروژه های مسکن مهر حل شده و می توانند تمام پروژه های مسکن مهر را تا پایان سال تمام کرده وبه بهره برداری برسانند. لذا به دلیل نبود اهتمام لازم این پروژه می بایست مثلا تا سه و چهار سال دیگر ادامه پیدا کند.

*به نظر شما «مسکن اجتماعی» به عنوان طرحی که از سوی دولت یازدهم برای جایگزینی مسکن مهر مطرح شده است؛ می تواند جایگزین مناسبی برای مسکن مهر باشد؟

خیر؛ مسکن اجتماعی نمی تواند جایگزین مناسبی بریا مسکن مهر باشد از طرفی بعد از گذشت سه سال هنوز یک واحد هم از آن ساخته نشده که ببینیم نقاط قوت و ضعف آن چیست! اصلا اینکه تعریف­شان از مسکن اجتماعی چیست مشخص نیست. پروژه های «مسکن مهر» طوری بود که شش تا هفت دهک درآمدی خانوار ها را در کل کشور پوشش می داد یعنی هر کس با هر تمکن مالی و بضاعتی می توانست از یک نوع مسکن استفاده کند.

کسی که زمین داشت می توانست وام بگیرد و آن را بسازد و آنهایی که تمکن مالی نداشتن ما به آنها زمین و وام  می دادیم وتعدادی هم از طریق بهزیستی و کمیته امداد آورده مالی و تسهیلات و زمین در اختیار آنها قرار می گرفت؛ بنابر این محدوده هفت دهک درآمدی مردم را پوشش می داد. اما مسکن اجتماعی که تازه آقایان می خواهند مطالعات آن را تکمیل کنند بعد از گذشت سه سال با این تعاریفی که از آن ارائه داده اند، بسیار مشکل ساز خواهد بود و حداکثر دو دهک درآمدی اول را پوشش می دهد.

* فکر می کنید علت برخی کم کاری ها و لغو برخی تعهدات دولت قبلی در دولت فعلی چه بوده است؟ بعضی از تعهدات دولت دهم در دولت یازدهم هم برای بازپرداخت وام های مسکن دچار مشکل شد، نظر شما در این مورد چیست؟

ببینید تمام این کارهایی که در دولت یازدهم انجام شد ما در دل دولت دهم انجام دادیم اما با ورود دولت یازدهم مصوبات ماه های آخر دولت دهم ملغی شد مثلا ما سقف وام را سی میلیون در نظر گرفته بودیم که آن را لغو کردند.

دوباره دولت یازدهم مصوب کرد این افزایش سنوات وام بود که ما تا بیست سال مصوب کرده بودیم  و دوباره آن را لغو و مجدد مصوب کردند یعنی تمامی این تمهیدات در دولت گذشته پیش بینی شده بود ولی ما یک میلیون واحد با پیشرفت هفتاد درصد تحویل دادیم که متأسفانه در طول سه سال  گذشته از عمر دولت یازدهم بیشتر از نیم درصد پیشرفت فیزیکی نداشته است.

*جناب همتی بعضی از کارشناسان اعلام می کنند مسکن مهر از اساس  کار اشتباهی بوده است؛ نظر شما در این خصوص چیست؟

من با این حرف مخالفم چرا که مسکن مهر از ابتدا کاملا مبتنی بر طرح های پژوهشی و مطالعاتی بوده است و چیزی نبوده که بخواهیم بدون تحقیق و پژوهش و در ساعت  این طرح را انجام بدهیم. ساخت و تحویل پروژه های مسکن مهر چند تا فاکتور دارد اول اینکه ساماندهی متقاضی درآن دیده شده است؛ دوم اینکه نحوه طرح مالی درآن دیده و محاسبه شده است و سوم و آخر اینکه نحوه تامین زمین ها و شرایط متقاضیان در آن دیده شده است.

اغلب موارد مورد نیاز مسکن مهر  در آن دیده شده بود ولی مطمئا طرحی با چنینابعاد گسترده که چهار میلیون و یکصد پنجاه هزار واحد مسکونی  را می سازد، خالی از اشکال نبوده و نیست و مسلما در کنار حسن هایی که دارد یکسری معایبی هم داشته است.

*بطور کلی عمکرد دولت یازدهم را در حوزه مسکن با توجه به کم کاری هایی که در حوزه مسکن مهر داشته است، چطور تحلیل می کنید؟

ببینید در دولت یازدهم اصلا کاری انجام نشده در این حوزه که بتوان آن را ارزیابی کرد؛ بلکه  یک دیکته نانوشته است؛ دولت اصلا اگر کاری نکرده که بتوان آن را  تحلیل کرد چون هیچ کاری انجام نشده است.

طرح مسکن اجتماعی را مطرح کردند و می خواستند بسازند اما هنوز یک واحد هم از آن ساخته نشده است. با این وجود می خواستند صندوق زمین و مسکن درست کنند و  واحدها را تأمین سرمایه کنند که هنوز کاری نکردند، می خواستند احیای بافت فرسوده را  انجام بدهند که انجام نشد؛ وام خرید می خواستند به مردم بدهند که مردم از آن استقبالی  نکردند. بنابراین کاری نکردن که بخواهیم آن را ارزیا بی کنیم.

*بفرمایید حال اینکه بیشتر زمان دولت صرف مذاکره و برجام شد به جای اینکه به نیازهای اساسی مردم از جمله همین مسکن پاسخ بدهند چقدر به اقتصاد ضربه وارد کرد؟

ببینید بحث مسکن  یک بحث اقتصادی و کاملا درون زا است یعنی ما هیچ جزئی از مسکن را نداریم که از خارج وارد شود و تمام اجزای ساخت مسکن داخلی است. لذا این امر نه ربطی به تحریم داشته نه مذاکرات و آقایون اگر اهتمام می کردن وسیستم مدیریتی خود را اصلاح می کردند؛ قطعا می توانستند رونق پایدار و مستمر و بدون تورم در بخش مسکن فعال کنند که متاسفانه بعلت ضعف مدیریتی این اتفاق رخ نداد.

*در میان صحبت های­تان به تعداد واحدی اشاره داشتید که دولت قبلی تحویل دولت یازدهم داد ولی اینکه حالا درسه سال آخر چه مقدار مسکن تحویل دولت یازدهم داده شده هم آماری دارید؟

ببینید ما چهار میلیون و یکصد و پنجاه هزار واحد مسکن مهر شهری و روستایی ساختیم که از این تعداد دو میلیون واحد آن روستایی بوده است که این تعداد را وام پرداخت شده و مردم خود می ساختند و مقاوم سازی می کردند بنیاد مسکن هم در بحث طراحی ها و ساخت کمک  کرده است.

الباقی واحدهای شهری که تعداد یک میلیون و یکصد و پنجاه هزار واحد تحویل مردم شده است و یک میلیون با پیشرفت فیزیکی هفتاد در صد تحویل دولت یازدهم شد.