نرخ سود تسهیلات کاهش یابد نه سپرده‌ها

اقتصاد پرس: روزنامه «جوان» در یادداشتی از «هادی غلامحسینی»نوشت: سپرده‌گذاری در بخش بانک یکی از مطمئن‌ترین راه‌ها برای کسب بازده مطمئن و بدون ریسک است، این در حالی است که طی سال‌های گذشته مردم ایران نیز برای دستیابی به اندکی سود، سرمایه‌های خرد و کلان خود را در بخش بانک سپرده‌گذاری کرده‌اند. اگرچه دستمزد مهم‌ترین محل کسب درآمد برای عمده ایرانی‌هاست اما مطالعات نشان می‌دهد در کنار دستمزد، سپرده‌گذاری در بانک یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای کسب درآمد در جامعه است که میلیون‌ها نفر از اقشار ضعیف و متوسط جامعه از این محل جهت تقویت مالی خود کسب سود می‌کنند. آخرین ترازنامه منتشره بانک‌ها از سوی بانک مرکزی بیانگر رشد سپرده‌گذاری بخش غیر دولتی در بانک‌هاست. حجم سپرده‌های بخش غیردولتی که در پایان سال ۹۳ در محدوده ۷۴۷‌هزار میلیارد تومان بود، در بهمن ماه سال گذشته با ۲۷‌درصد رشد نسبت به اسفند ماه سال ۹۳ به ۹۴۵ هزار میلیارد تومان رسید.

در این میان در شرایطی حجم این سپرده‌های غیردولتی بانک‌ها در بهمن ماه سال ۹۴ شامل سپرده‌های دیداری، مدت‌دار و قرض‌الحسنه ۹۴۵‌هزار میلیارد تومان گزارش شده که حجم کل نقدینگی کشور در پایان بهمن ماه سال ۹۴ معادل ۹۷۵ هزار و ۹۴۰ میلیارد تومان بوده است. در این بین از زمانی که مقوله دریافت مالیات از سود بانکی و همچنین کاهش نرخ سود در بخش بانک به دلیل افت تورم در رسانه‌ها مطرح شده است، بسیاری از سپرده‌گذاران خرد نسبت به این مسئله اعتراض و ابراز نگرانی کرده‌اند. حال در شرایطی که یارانه ۴۵ هزار تومانی ماهانه برای بسیاری از خانوارها حائز اهمیت است بی‌شک تغییر نرخ سود سپرده نیز برای مردم نیازمند ایجاد نگرانی می‌کند. وقتی به بانک‌ها مراجعه می‌کنیم می‌بینیم که بسیاری از مراجعه‌کنندگان به سپرده‌های بانکی اقشار ضعیف جامعه هستند که برای دستیابی به سود متعارف بانکی سپرده‌های خرد خود را در بانک قرار داده‌اند. در این بین باید بین مقوله کاهش نرخ سپرده‌ها در بانک با نرخ تسهیلات تفاوت قائل شد. متأسفانه طی سال‌های گذشته بانک‌ها به واسطه تعدیل پیوسته نرخ سود سپرده‌ها، هیچ‌گاه نخواسته‌اند از حاشیه سود خود جهت فعالیت‌های بانکی بکاهند و تلاش کرده‌اند تعدیل نرخ سود تسهیلات از محل کاهش نرخ سود سپرده‌ها (منابع مردم) اتفاق بیفتد و در این بین حاشیه سود خود را در حد مطلوب حفظ کنند. ‌برای مثال هم اکنون بانک‌ها به سپرده‌های بانکی کوتاه مدت ۸‌درصد و بلند مدت ۱۸درصد سود می‌پردازند، این در حالی است که نرخ سود تسهیلات نیز ۲۲ درصد است.

 حال باید توجه داشت که میانگین نرخ سود پرداختی بانک‌ها به کل سپرده‌ها اعم از کوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدت شاید حدود ۱۰ درصد هم نشود اما بانک‌ها نرخ سود تسهیلات را ۲۲ درصد اعمال می‌کنند، این در حالی است که ما به التفاوت نرخ سپرده و نرخ سود تسهیلات در بانک‌های کشور ۱۲ درصد است، در این بین این سؤال مطرح می‌شود که چرا باید بین سود سپرده و تسهیلات آنقدر فاصله نجومی (تقریباً معادل تورم کنونی کشور) وجود داشته باشد. به نظر می‌رسد بانک مرکزی، شورای پول و اعتبار و شورای هماهنگی بانک‌ها باید این بار به جای کاهش نرخ سود سپرده‌ها بانک‌ها را ملزم کند تا نرخ سود تسهیلات را کاهش دهند، با این کار هم نقدینگی از بانک خارج نمی‌شود (به دلیل سود سپرده مطلوب) و هم اینکه بانک‌ها مجبور می‌شوند برای حفظ حاشیه سود خود از هزینه‌ها و ریخت و پاش‌های خود بکاهند.