نیرو‌های واگنر از روستوف خارج شدند، پریگوژین جا زد!

اقتصاد پرس؛ یوگنی پریگوژین، فرمانده گروه واگنر کمتر از ۲۴ ساعت پس از اعلان «عصیان علیه ارتش روسیه» گفت در پی گفتگو و توافق با رئیس‌جمهوری بلاروس، الکساندر لوکاشنکو، به نیرو‌های خود دستور داده از ادامه مسیر به سمت مسکو خودداری کنند تا از «خون‌ریزی» جلوگیری شود.

همزمان کرملین هم اعلام کرده جنگجویان واگنر را از اتهام خیانت و سرکشی مبرا می‌کند.

در همین حال، تصاویری از خروج نیرو‌های واگنر از شهر روستوف-نا-دونو منتشر شده و پریگوژین هم در مسیر بلاروس مشاهده شده است.

همزمان بسیاری از مردم جهان اخبار لحظه به لحظه این تحولات را در روز شنبه پیگیری کردند. سلسله تحولات سریعی که به نظر می‌رسید تا مرز یک «جنگ داخلی» در روسیه پیش رفته است.

ماجرا با ورود شبه نظامیان واگنر به خاک روسیه در ساعات اولیه بامداد روز شنبه – ۲۴ ژوئن – آغاز شد؛ گروهی متشکل از هزاران مزدور که به رهبری یوگنی پریگوژین برای جنگ در اوکراین و قبل از آن در سوریه استخدام شده بودند.

تنش به قدری سریع بالا گرفت که پریگوژین با انتشار چند پیام صوتی و تصویری مدعی شد برای اجرای «عدالت» و پایان دادن به «فساد و دروغ» در راس فرماندهی ارتش روسیه وارد عمل شده و «هیچ چیز جلودارش نخواهد بود».

تنش میان فرمانده گروه واگنر و وزیر دفاع روسیه و فرمانده ارتش این کشور چند ماهی بود که رو به اوج بود. یوگنی پریگوژین بار‌ها ارتش را به امتناع از پشتیبانی نیرو‌های خود متهم و روز گذشته هم در شدیدترین اتهامات، ارتش را به موشک باران پایگاه نیرو‌های خود در خاک اوکراین متهم کرد.

او و هزاران نیروی شبه‌نظامی واگنر بامداد شنبه خیلی زود به شهر روستوف-نا-دونو رسیدند و تصاویری از آن‌ها مقابل ساختمان‌های نظامی این شهر دیده شد؛ جایی که مقر فرماندهی جنگ اوکراین خوانده شد.

پس از آن، در مسکو و چندین شهر و منطقه روسیه وضعیت فوق‌العاده شکل گرفت و نیرو‌های ضدتروریسم و یگان‌های ویژه در اطراف کرملین و نقاط حساس پایتخت مستقر شدند.

با روشن شدن هوا تصاویر جدید ستونی از خودرو‌های گروه واگنر را در مسیر به سمت مسکو نشان داد و همزمان مواضع استحکامی که در اطراف مسکو برپا شده بود همزمان با لغو همه رویداد‌های عادی در پایتخت، همه چیز خبر از یک رویداد نظامی قریب الوقوع می‌داد.

اما تنها چند ساعت بعد، اعلام شد که با میانجی‌گری الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس و متحد نزدیک ولادیمیر پوتین، همه چیز متوقف و ملغی شده است.

یوگنی پریگوژین اعلام کرد برای جلوگیری از «خون‌ریزی» به نیرو‌های خود که به ۲۰۰ کیلومتری مسکو رسیده بودند دستور توقف و بازگشت داده و همزمان خود راهی بلاروس خواهد شد.

با فرا رسیدن غروب در جنوب روسیه، تصاویر جدید حکایت از خروج نیرو‌های واگنر از شهر روستوف-نا-دونو داشتند و ویدیویی هم مخابره شد که در آن آقای پریگوژین را سوار یک خودرو در حال ترک این شهر نشان می‌داد.

غروب شنبه تصاویری از یوگنی پریگوژین در حال ترک شهر روستوف-نا-دونو مخابره شد. گفته شده او خاک روسیه را ترک کرده و به بلاروس خواهد رفت. به نظر می‌رسد ماجراجویی یوگنی پریگوژین و آنچه او «تظاهرات برای عدالت و برچیدن فساد و دروغ» خوانده بود ظرف کمتر از ۲۴ ساعت به پایان رسیده و خود او هم برای در امان بودن از خشم کرملین حالا به بلاروس پناه خواهد برد.

با این حال، به نظر نمی‌رسد ولادیمیر پوتین که در سال‌های گذشته نشان داده نسبت به مخالفانش و سرکشی حلقه نزدیک به خود، انعطاف‌ناپذیر است به راحتی با ادامه فعالیت گروه واگنر و «ختم به خیر شدن» سرنوشت یوگنی پریگوژین کنار بیاید.

در همین حال، اگر چه در داخل روسیه ممکن است این رویداد «تاییدی دوباره بر اقتدار پوتین» تعبیر و تبلیغ شود، در خارج از مرز‌های این کشور این «دعوای خانگی» فرصتی مغتنم برای «تحقیر» بیش از پیش ولادیمیر پوتین خواهد شد. اتفاقی که شاید بیش از ادامه پیشروی گروه واگنر به سمت مسکو، کرملین را خشمگین کند و یوگنی پریگوژین باید منتظر عواقب این «خشم فعلا فروخورده» باشد.

یوگنی پریگوژین علت عصیان خود را رفتار سرگئی شویگو، وزیردفاع روسیه و عدم حمایت او از گروه واگنر اعلام کرده بود و آقای شویگو را به تلاش برای از بین بردن واگنر‌ها متهم کرده بود.

آیا توافق پریگوژین با بلاروس به معنای عقب‌نشینی کامل فرمانده واگنر است؟

فرانک گاردنر، گزارشگر امنیتی بی‌بی‌سی می‌گوید تصمیم پریگوژین برای متوقف کردن حرکت نیروهایش به سمت مسکو می‌تواند نشان از این داشته باشد که بازی یک بر صفر به نفع پوتین شده است.

گاردنر می‌گوید به نظر می‌رسد یوگنی پریگوژین انتظار داشت طی ۲۴ ساعت گذشته مردم روسیه و رهبران مخالف کرملین به او بیپوندند، اما چنین نشد و این می‌تواند او را ناچار به پذیرفتن پیشنهاد الکساندر لوکاشنکو، رهبر بلاروس کرده باشد.

با این حال گزارشگر امنیتی بی‌بی‌سی معتقد است آنچه روی داده چیزی نیست که «ولادیمیر پوتین از آن بگذرد».

همزمان تحولات ۲۴ ساعت گذشته تاثیر انکارناپذیری روی جنگ اوکراین گذاشته است.

ترک مواضع نیرو‌های واگنر در اوکراین و احتمال عدم استقرار مجدد آن‌ها در مواضع قبلی می‌تواند برای اوکراین که چند ماهی است به دنبال بازپس‌گیری مناطق تحت کنترل روسیه است، بسیار خوشایند باشد.

این به ویژه در مناطقی مانند شهر باخموت که پس از نبردی ۹ ماهه توسط جنگجویان واگنر تصرف شده بود، می‌تواند نظامیان اوکراین را تشویق به پیش‌روی کند.

در همین ارتباط روز شنبه مقام‌های نظامی اوکراین مدعی شدند که نیرو‌های این کشور توانسته‌اند حتی کنترل بخشی از مناطقی در منطقه دونتسک که از سال ۲۰۱۴ در تصرف شورشیان مورد حمایت مسکو بود را در دست بگیرند.