وام قرض الحسنه “بدون بهره” می شود؟

به گزارش اقتصاد پرس؛ بانک مرکزی اردیبهشت ماه امسال سقف پرداخت تسهیلات به مردم عادی را در قالب وام قرض‌الحسنه تا ۳۰۰ میلیون تومان افزایش داد. در آن زمان اعلام شد متقاضیان، تا پنج سال برای بازپرداخت وام قرض‌الحسنه با کارمزد چهار درصد فرصت خواهند داشت.

شرایط پرداخت وام قرض‌الحسنه در هفته گذشته با اصرار و پیگیری شورای فقهی تغییر و در صورت تایید نهایی شورای پول و اعتبار متقاضیان که بیشترشان زوج‌های جوان هستند و معمولا تسهیلات ازدواج یا وام فرزندآوری می‌گیرند، اقساط کمتری پرداخت خواهند کرد. بعضی منابع ادعا دارند ممکن است تسهیلات قرض‌الحسنه در پایان این پروسه از وام کم‌بهره به وام بدون بهره تبدیل شود.

وام قرض‌الحسنه جزو محبوب‌ترین انواع تسهیلات بانکی است، چون موقع بازپرداخت حداقل در ظاهر سودی به آن تعلق نمی‌گیرد و مشتری تنها بابت هزینه‌های عملیاتی بانک و موسسات مالی کارمزد می‌دهد. میزان کارمزد وام قرض‌الحسنه چهار درصد است که با سود ۲۳ درصدی سایر تسهیلات قابل مقایسه نیست.

تامین منابع وام قرض الحسنه توسط مردم

منابع وام قرض‌الحسنه توسط خود مردم تامین می‌شود. گروهی از متشرعان که در مورد بهره بانکی تردید دارند، به واسطه توصیه‌ها و سفارش بزرگان و عالمان دین در باب اهمیت وام دادن به دیگران، چشم روی سود سپرده بانکی می‌بندند ودر عوض سراغ صندوق‌های قرض‌الحسنه زیرنظر نظام بانکی می‌روند. به سپرده‌های قرض‌الحسنه سود تعلق نمی‌گیرد. سپرده‌گذاران از این امر اطلاع دارند و آگاهانه تصمیم می‌گیرند سرمایه‌شان برای امور خیر، مثل تسهیل ازدواج زوج‌های جوان یا باز کردن گره کار بیماران نیازمند هزینه درمان استفاده قرار بگیرد.

وام ازدواج، وام فرزندآوری، وام کمک هزینه تحصیل و وام درمان، مهمترین انواع تسهیلات قرض‌الحسنه هستند. بانک رسالت و بانک مهر ایران، به‌شکل تخصصی روی مسئله قرض‌الحسنه تمرکز دارند، اما سایر بانک‌ها نیز طبق قانون موظف به پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و فرزندآوری هستند. به این دسته وام‌ها، وام تکلیفی می‌گویند که در صورت تخطی بانک‌ها، نهاد ناظر می‌تواند موضوع را بررسی کرده و حتی متخلفان را تحت پیگرد قرار دهد.

وام قرض‌الحسنه در سال ۱۴۰۲ تا حداکثر رقم ۳۰۰ میلیون تومان به اشخاص حقیقی قابل پرداخت است. سال گذشته این عدد ۲۰۰ میلیون تومان بود. اشخاص حقوقی، کسب‌وکار‌های خرد و شرکت‌های دانش‌بنیان نیز پارسال حداکثر می‌توانستند ۵۰۰ میلیون وام قرض‌الحسنه بگیرند که از نیمه فروردین ۱۴۰۲، با تصمیم بانک مرکزی این سقف تا رقم ۷۵۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرد.

بازپرداخت پنج ساله وام قرض الحسنه

وام قرض‌الحسنه به‌صورت فردی با مهلت بازپرداخت حداکثر پنج سال، معادل ۶۰ ماه پرداخت می‌شود. بعضی بانک‌ها و صندوق‌ها نیز مهلت بازپرداخت وام قرض الحسنه را ۳۶ ماه و ۴۸ ماه در نظر می‌گیرند. به‌صورت کلی این مسئله به میزان وام قرض‌الحسنه درخواستی مشتری بستگی دارد.

وام قرض‌الحسنه سود ندارد، اما برای آن کارمزد در نظر می‌گیرند که عددی بین صفر تا چهار درصد است. رقم وام ازدواج به‌عنوان مشهورترین نوع تسهیلات قرض‌الحسنه در سال ۱۴۰۲، دست‌کم ۱۸۰ میلیون تومان است. اگر عروس و داماد همزمان برای دریافت تسهیلات ازدواج دست‌به‌کار شوند، رقم وام ازدواج به ۳۶۰ میلیون تومان می‌رسد. به عروس‌های زیر ۲۳ سال و داماد‌های کمتر از ۲۵ سال، ۲۲۰ میلیون تومان تسهیلات ازدواج می‌دهند. اگر عروس و داماد باهم از این شرط سنی برخوردار باشند، درمجموع امکان دریافت رقمی معادل ۴۴۰ میلیون تومان را خواهند داشت.

وام قرض‌الحسنه با وجود نرخ کارمزد چهار درصدی که در قیاس با سود ۲۳ درصدی سایر انواع تسهیلات، ناچیز به‌شمار می‌رود جایگاه آنچنانی در سیستم بانکی ندارد. آمار‌ها می‌گویند وام قرض‌الحسنه تنها ۱۰ درصد تسهیلات بانکی کشور را تشکیل می‌دهند

کاهش کارمزد وام قرض‌الحسنه چقدر جدی است؟

وزیر اقتصاد هفته قبل اعلام کرد تسهیلات قرض‌الحسنه ممکن است به‌زودی جذابیت بیشتری پیدا کند. سیداحسان خاندوزی خیلی وارد جزییات نشد و به ذکر این نکته بسنده کرد که شورای پول و اعتبار در جلسه‌ای به موضوع رسیدگی خواهد کرد. سایر منابع، اما جسته گریخته خبر دادند که در صورت موافقت نهایی شورای پول و اعتبار به‌عنوان نهاد تصمیم‌گیر درباره قوانین بانکی، کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه باز هم کاهش پیدا می‌کند.

کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه، اخذ کارمزد ثابت در تسهیلات قرض‌الحسنه و نحوه محاسبه آن از جمله موضوعاتی است که دیدگاه‌ها و نظرات مختلفی پیرامونشان مطرح می‌شود و اعضای شورای پول و اعتبار باید درباره آن‌ها به بحث و بررسی بپردازند. مسائل مربوط به شرع و فقه هم جایگاه مخصوص خودشان را دارند که باید تکلیفشان توسط شورای فقهی بانک مرکزی روشن شود.

شورای فقهی بانک‌مرکزی، نهادی متشکل از پنج فقیه، رییس‌کل بانک مرکزی، یک نفر حقوق‌دان، یک‌نفر از نمایندگان مجلس و مدیرعامل یکی از بانک‌های دولتی است. شورای فقهی بانک مرکزی، وظیفه نظارت شرعی و انطباق قوانین بانکی با شریعت اسلامی را برعهده دارد.

پنج فقیه حاضر در شورا توسط پیشنهاد مشترک مدیر حوزه‌های علمیه کشور و رئیس‌کل بانک مرکزی، به شورای نگهبان معرفی می‌شوند و با تائید اکثریت فق‌های این شورا رسمیت پیدا می‌کنند. وزیر اقتصاد و دارایی وظیفه انتخاب سایر اعضای شورای فقهی بانک‌مرکزی را برعهده خواهد داشت.

لازم الاجرا بودن مصوبات شورای فقهی بانک مرکزی برای نظام بانکداری

اجرای مصوبات شورای فقهی بانک‌مرکزی، از سال ۱۳۹۶ به این‌طرف برای کل نظام بانکداری کشور الزامی است. سود تسهیلات بانکی و به‌طور خاص کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه همیشه یکی از موارد موردنظر شورای فقهی بوده و به‌نظر می‌رسد آن‌ها امسال توانسته‌اند حداقل حرف خود را درباره کاهش کارمزد تسهیلات قرض الحسنه به کرسی بنشانند. می‌ماند روندی که معمولا باید از منظر قانونی و بروکراسی مرسوم اداری طی شود.

متقاضیان وام قرض‌الحسنه فعلا و تا زمان اعلام تصمیم قطعی می‌توانند به اظهارات سخنگوی شورای فقهی بانک‌مرکزی دلخوش کنند: پیشنهاد دادیم کارمزد بانکی وام قرض‌الحسنه برای دوره آزمایشی شش تا ۱۲ ماهه، در دو بانک رسالت و مهر ایران، به مزد کار تبدیل شود، یعنی از همان ابتدا یک کارمزد ثابت چهار درصد به‌علاوه یک عدد ثابت گرفته شود تا در مجموع کارمزد وام قرض‌الحسنه نسبت به روش قبلی کاهش پیدا کند.

کارمزد وام قرض‌الحسنه در حال حاضر بر اساس مانده بدهی سالانه محاسبه می‌شود. به این ترتیب اگر کسی ۱۰۰ میلیون تومان وام بگیرد، روی قسط اول، کارمزد چهار درصدی محاسبه می‌شود و وقتی سال اول به پایان رسید، کارمزد چهار درصدی دوباره روی مانده تسهیلات می‌آید. این روال تا جایی ادامه پیدا می‌کند که در پایان مهلت بازپرداخت وام قرض‌الحسنه، متقاضیان به‌جای چهار درصد، عملا هفت درصد کارمزد به بانک می‌دهند. مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، در قدم اول از این ایده استقبال کرده و گفته این بانک حتی برای به‌صفر رساندن کارمزد وام قرض‌الحسنه آمادگی دارد.
منبع: فرارو