آمار فروش نفت شفاف نیست/ با روش پنهان‌سازی، نمی‌توان تعاملات تجاری را بالا برد

آمار صادرات نفت و میزان تخفیف‌های ارائه‌شده، همواره موضوعی مهم و حائز اهمیت بوده است. وزارت نفت بارها نسبت به کم بودن تخفیف ارائه‌شده سخن به میان آورده و میزان تخفیف در فروش نفت را بسیار ناچیز شمرده است.

چنان‌که اخیراً وزیر نفت اعلام کرد میزان تخفیف نفتی به تعداد انگشتان دستش هم نمی‌رسد. اما مجید انصاری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، میزان تخفیف نفتی در هر بشکه را بین ۲۰ تا ۳۰ دلار اعلام کرد. البته اظهارات دیگری مبنی بر اینکه رقم تخفیف نفتی بالاتر از تعداد انگشتان دست جواد اوجی است، وجود دارد.

اما سرانجام اصل ماجرا چیست؟ آیا واقعاً این میزان تخفیف ناچیز است یا دولت سیزدهم تخفیف‌های ویژه‌ای به چین و سایر مشتریان ارائه می‌دهد؟ در این زمینه تجارت‌نیوز گفت‌وگویی با فرزین سوادکوهی، کارشناس انرژی، ترتیب داده که در ادامه می‌خوانید.
آیا تخفیف نفتی در آمار صادرات نفت نقش اساسی داشته است؟

به طور کلی تا زمانی که ایران شفافیت مالی با کشورهای هدف نداشته باشد و دچار مشکلات اقتصادی و تنگناهای تحریمی باشد، طبیعتاً راه گریزی پیدا می‌شود تا میزان صادرات، شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی نشود. بخش عمده نظریاتی که در این حوزه داده می‌شود، پیش‌بینی و برآورد نادقیق است. چراکه وقتی با کشورهای خارجی ارتباط روشن و تعاملات مشخصی به صورت بین‌المللی برقرار نشود به بهانه مشکلات تحریمی میزان صادرات نفتی دقیق اعلام نمی‌شود.
میزان این تخفیف‌ها چقدر بوده است؟

در چنین شرایطی عمدتاً میزان دقیق صادرات به کشورهای هدف اعلام نمی‌شود. هرچند تنها مشتری نفت ایران چین است. به خاطر این مشکل‌ها، اطلاعات دقیقی از مبلغ و نرخی که با آن معامله می‌شود نیز در دست نیست. در نتیجه میزان دقیق تخفیف‌ها نیز مشخص نیست.

با روی کار آمدن دولت جدید، امید است تعاملات بیشتری با کشورها ایجاد شود و اگر این اتفاق بیفتد، برآورد دقیق‌تری از میزان صادرات و قیمت هر بشکه نفت صورت خواهد گرفت. از این رو، امید است تمام ابعاد موضوعاتی که در گذشته سعی می‌شد پنهان شود، نمایان شود و میزان صادرات نفت و قیمت آن مشخص خواهد شد.

اکنون تحلیل‌هایی که از میزان صادرات نفت، قیمت آن و میزان تخفیف ارائه می‌شود عمدتاً تحلیل‌های جدی و نزدیک به واقعیت نیستند. بیشتر این تحلیل‌ها آرای کارشناسان است و بر اساس آمار و ارقامی صورت می‌گیرد که در پایگاه‌های خبری نوشته می‌شود. به نظر می‌رسد ایران تا مشکل پنجره تعاملاتی با کشورهای هدف را حل نکند، همواره با این مشکل مواجه خواهد بود.
با توجه به آمارها برآورد شما چیست؟

برآوردی که نزدیک به واقعیت باشد وجود ندارد. زیرا سیاست شفاف نبودن، درست یا غلط اجرا شده و در رابطه با این آمار پنهان‌شده، نمی‌توان برآورد دقیقی به دست داد. وقتی دولت مجبور باشد شفاف‌سازی در افکار عمومی نداشته باشد، نظرات مطرح‌شده و آمار و ارقام ارائه‌شده خیلی دقیق نیست.

برای مثال اگر گفته شود دو میلیون بشکه نفت صادر شده اما از میزان قیمت و نقل و انتقالات پولی صحبتی به میان آورده نشود و میزان تخفیف نیز مشخص نشود، برآورد دقیق و کارشناسانه‌ای از این وضعیت نمی‌توان کرد.

در حالی که این شکل تعاملات در دیگر کشورهای دنیا شفاف است و مگر در شرایطی خاص و در برخی محموله‌ها ممکن است آمار و ارقام دقیقی ارائه نشود. اما به طور معمول تجارت نفت در جهان کاملاً شفاف و مشخص است. متاسفانه ایران از این سیستم مالی و تجاری و تعاملاتی جدا افتاده است.

/تجارت نیوز