درصورت رفع تنش‌ها و خروج ایران از لیست سیاه fatf، بریکس می‌تواند کمی از مشکلات اقتصادی ایران را حل کند

اقتصاد پرس؛ حشمت الله فلاحت پیشه کارشناس سیاست خارجی و نماینده سابق مجلس با اشاره به عضویت ایران در بریکس و تاثیر آن در ابعاد اقتصادی ایران، به اصلاحات نیوز می‌گوید: گروه بریکس یکی از موثرترین سازوکارهای نومنطقه گرایانه در دنیای امروز است و عضویت در این گروه نیز می‌تواند یک دستاورد مهم تلقی شود، به شرطی که کشور بتواند در آینده از ظرفیت های این گروه استفاده کند. از زمانی که در قالب نظام برتون وودز، نوعی روند جهانی شدن در دنیا شکل گرفت، ما دیدیم که سازوکارهای جهانی شدن عمدتا بر بنیاد یکسری اصول نظام سرمایه داری شکل گرفت و محورهایش اروپا و آمریکا بودند. به طور مشخص ویژگی‌هایی هم در آن وجود داشت مانند حاکمیت دلار و بعد از آن هم یورو.

وی ادامه داد: برخی از کشورها منتقد این وضعیت بودند و این کشورها سعی کردند تا با هم به سمت راهبردهای نومنطقه گرایانه حرکت کنند؛ راهبردهایی که موضوع محور شکل می‌گیرد و سازوکارهایی جدا از سازوکارهای غربی پیروی می‌کردند. در این خصوص میتوان به پیمان شانگهای، آ سه آن و مهمتر از آن بریکس اشاره کرد. بریکس از این جهت اهمیت دارد که حدود یک سوم گردش مالی خارج از حوزه دلار و یورو را به خودش اختصاص می‌دهد و اقتصادهای نوظهور در آن نقش دارند مانند چین، هند و در سطوح منطقه ای روسیه و برزیل. در مجلس دهم و در همان زمان بارها از دولت خواستم تا در بریکس عضو شود. ایران هم درخواست های زیادی برای عضویت در بریکس داشت اما در ابتدا بریکس نوعی شرایط سختی را برای عضویت گیری برای همه کشورها داشت.

گروه بریکس یکی از موثرترین سازوکارهای نومنطقه گرایانه در دنیای امروز است و عضویت در این گروه نیز می‌تواند یک دستاورد مهم تلقی شود، به شرطی که کشور بتواند در آینده از ظرفیت های این گروه استفاده کند.

این کارشناس سیاست خارجی، با بیان اینکه بریکس یکسری گام های عملیاتی را برداشته است مثل صندوق بریکس، گفت: رئیس جمهور سابق برزیل به عنوان رئیس صندوق انتخاب می‌شود و این صندوق در مقابل صندوق بین المللی و جهانی پول عمل می‌کند که به شدت تحت تاثیر آمریکا هستند. لذا کشورهایی مانند ایران که پیش بینی می‌شود چالش‌هایش با غرب بیشتر شود، می‌تواند از سازوکارهای نومنطقه گرایانه مانند بریکس و شانگهای استفاده کند تا توان مانور اقتصادی در دنیای امروز را داشته باشد.

فلاحت پیشه در ادامه می‌گوید: البته یک واقعیتی هم وجود دارد؛ اگر ایران بتواند چالش‌های جهانی خودش را تعدیل کند، آن زمان می‌تواند بهره گیری بهتر و بیشتری از فرصت های بریکس و شانگهای دارد. به عنوان مثال ایران در حوزه هایی مانند fatf و حوزه های چالشی دیگر، باعث می‌شود حتی اعضای بریکس هم با احتیاط روابط خود را با ایران پیش ببرند. سازوکارهای نومنطقه گرایانه که از دهه ۱۹۸۰ جایگزین سازوکارهای منطقه گرایانه شدند، که یکی از تفاوت های آنها این است که این سازوکارها هدفشان ایجاد تنش و یا قرار گرفتن در حوزه تنش نیست، بلکه هدف چانه زنی است. به عبارتی این بازیگران سعی می‌کنند توان چانه زنی را گسترش دهند. انتظار اینکه مجموعه بریکس برای مقابله با تحریم همکاری کند، دور از انتظار است. زیرا در اولین درخواست های ایران برای عضویت در بریکس هم آمده است که بریکس به دنبال گسترش مناسباتش است و از ایران می‌خواهد که چالش‌هایش در حوزه بین المللی را رفع کند.

اگر ایران بتواند چالش‌های جهانی خودش را تعدیل کند، آن زمان می‌تواند بهره گیری بهتر و بیشتری از فرصت های بریکس و شانگهای دارد. به عنوان مثال ایران در حوزه هایی مانند fatf و حوزه های چالشی دیگر، باعث می‌شود حتی اعضای بریکس هم با احتیاط روابط خود را با ایران پیش ببرند.

نماینده سابق مجلس با بیان اینکه کسانی که عضویت در بریکس را به معنای عدم نیازمندی به رفع تنش ایران با غرب تلقی می‌کنند یک نگاه تک بعدی دارند، تصریح کرد: اگر ایران بتواند حوزه های تنش بین المللی خود را کاهش و رفع کند، به همان میزان نیز می‌تواند از فرصت های بریکس استفاده کند. ایران و عربستان را مقایسه کنید، زمانی که رئیس جمهور آفریقای جنوبی اعلام کرد که ایران و ۵ کشور دیگر از جمله عربستان برای عضویت در بریکس دعوت شده اند، ایرانی ها تحت عنوان یک پیروزی استراتژیک جشن گرفتند، ولی عربستان از یک موضع برتر اعلام کرد که این پیشنهاد را بررسی خواهد کرد. این فرق است میان دو کشور!

بریکس سعی دارد تا اقتدار دلار و یورو را کم کند و سازوکارهای استعماری گذشته را تا حدی دور بزند و این موضوعات امکانات تازه ای را برای ایران فراهم می‌کند. لذا در این حد ایران می‌تواند از عضویت در بریکس برای شکل دادن به سیاست های اقتصادی خودش استفاده کند. اما تا وقتی که تنش های ایران باقی است و در لیست سیاه fatf قرار دارد، اعضای بریکس بهانه ای برای عدم همکاری با ایران را دارند.

فلاحت پیشه در پاسخ به این سوال که برخی معتقدند که بریکس جایگزین برجام است، آیا واقعا می‌تواند جایگزین باشد، گفت: بریکس برای افزایش توان چانه زنی کشورها است ولی طرح این موضوع که می‌تواند جایگزین برجام باشد، حاکی از یک نگاه تک بعدی است. البته من دیگر عنوان برجام را استفاده نمی‌کنم چون معتقدم که برجام فوت شده است حتی در دولت فعلی هم هیچ گاه از برجام صحبت نشد تا زمانی که از مرگ آن حرف زدند. من به شوخی همیشه می‌گویم دوستانی که از بردن نام برجام امتناع می‌کردند و اکنون در کنار جنازه آن ایستاده اند، حداقل نام پدر برجام یعنی آقای ظریف را ببرید. ایران باید تنش های خود را در عرصه بین المللی کاهش دهد تا بتواند از منافع آن استفاده کند، انتظار اینکه بریکس با تنش های ایران بازهم در کنارش می‌ماند یک انتظار بیهوده است. کشورهای نومنطقه به تنش‌ها ورود نمی‌کنند.

انتظار اینکه مجموعه بریکس برای مقابله با تحریم همکاری کند، دور از انتظار است. زیرا در اولین درخواست های ایران برای عضویت در بریکس هم آمده است که بریکس به دنبال گسترش مناسباتش است و از ایران می‌خواهد که چالش‌هایش در حوزه بین المللی را رفع کند.

این کارشناس سیاست خارجی ادامه داد: بریکس سعی دارد تا اقتدار دلار و یورو را کم کند و سازوکارهای استعماری گذشته را تا حدی دور بزند و این موضوعات امکانات تازه ای را برای ایران فراهم می‌کند. لذا در این حد ایران می‌تواند از عضویت در بریکس برای شکل دادن به سیاست های اقتصادی خودش استفاده کند. اما تا وقتی که تنش های ایران باقی است و در لیست سیاه fatf قرار دارد، اعضای بریکس بهانه ای برای عدم همکاری با ایران را دارند.

/اصلاحات نیوز